Użytki ekologiczne

„Pustynia Błędowska” – uznana rozporządzeniem Nr 100/95 Wojewody Katowickiego z dnia 24 lipca 1995 roku.Obszar użytku ekologicznego pod nazwą „Pustynia Błędowska” wynosi 683,91 ha. W skład użytku ekologicznego wchodzą grunty położone w granicach administracyjnych gminy Klucze oraz grunty położone w granicach administracyjnych gminy Dąbrowa Górnicza. Obszar użytku przypadający gminie Dąbrowa Górnicza stanowi powierzchnię ok. 14,5 ha. Celem ochrony tego obszaru jest zachowanie ze względów naukowych, dydaktycznych i krajobrazowych pozostałości po największym w Polsce obszarze śródlądowych piasków wydmowych z interesującymi formami morfologicznymi, licznymi rzadkimi i chronionymi gatunkami flory (pomocnik baldaszkowy, kruszczyk szerokolistny i rdzawoczerwony) i fauny oraz zbiorowiskami muraw piaskowych. Pustynia Błędowska jest uważana za wielką osobliwość przyrodniczą nie tylko w skali Polski. Pustynia Błędowska jest uważana za wielką osobliwość przyrodniczą nie tylko w skali Polski. Położona we wschodniej części wyżyny śląskiej, u stóp kuesty górno jurajskiej, oddzielającej ją od Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej, znajdująca się w granicach Parku Krajobrazowego „Orlich Gniazd”.Odznaczała się ona i jeszcze nadal odznacza specyficznym krajobrazem, jakiego próżno szukać – na tak rozległej przestrzeni – na innych obszarach Polski. Pustynia ta stanowi pozostałość po największym w Polsce obszarze śródlądowym piasków wydmowych. Na terenie tym występuje 8 różnych typów wałów wydmowych i wydm o bardzo interesującej genezie. Głównym czynnikiem rzeźbotwórczym powierzchni był i jest tu wiatr, tworzący różnego rodzaju wydmy, wały brzeżne, fitogeniczne pagórki. Pustynię porasta specyficzna roślinność, przystosowana do trudnych warunków bytowania – jałowych gleb, wysokich temperatur latem, luźnych piasków, braku wody. Występuje tam około 300 gatunków roślin naczyniowych, z czego 13 to reliktowe gatunki górskie.

„Młaki nad Pogorią I” – objęte ochroną Uchwałą rady Miejskiej w Dąbrowie Górniczej Nr LVI/989/2002 z dnia 22 maja 2002 roku.Użytek ten zajmuje obszar młak powstałych na niezalanym poziomie eksploatacyjnym wyrobiska kopalni piasku podsadzkowego o powierzchni 7 ha. Na podstawie szczegółowej waloryzacji przyrodniczej, na obszarze tym występują następujące rośliny chronione: kosatka kielichowa, kruszczyk błotny, lipiennik Loesela, wyblin jednolistny, wątlik błotny, rosiczka okrągłolistna, długolistna i pośrednia, kruszczyk rdzawoczerwony i szerokolistny, storczyk szerokolistny, storczyk plamisty, mądziak malinowy. Ze względu na specyficzne warunki siedliskowe znalazły tam swoje nisze, gdzie mogą odbywać swój cykl rozrodczy następujące gatunki kręgowców: płazy – żaba trawna, żaba moczarowa, a z ptaków: kos, drozd śpiewak, sikora modra, sikora bogatka, zięba, trznadel, potrzos. Ssaki na tym obszarze to: ryjówka aksamitna i zębiełek białawy.

„Pogoria II” – objęte ochroną Uchwałą rady Miejskiej Nr LVI/990/2002 z dnia 22 maja 2002 roku. Obejmuje obszar o powierzchni 40 ha. Celem ochrony tego terenu jest zachowanie ze względów dydaktycznych i krajobrazowych zespołów roślinnych, siedlisk ptactwa wodno-błotnego, oraz rzadkich i chronionych stanowisk roślin i zwierząt. Spośród roślin i grzybów, na w/w obszarze występują, objęte ochroną całkowitą: arcydzięgiel nadbrzeżny, grążel żółty, kruszczyk błotny, kruszczyk rdzawoczerony, mądzik malinowy. Fauna na tym obszarze reprezentowana jest łącznie przez 84 gatunki kręgowców, z czego 52 znajdują się pod ochroną całkowitą 8 pod ochroną łowiecką, 10 pod ochroną rybacką oraz 2 pod ochroną okresową.

„Bagna w Antoniowie” – objęte ochroną rozporządzeniem Nr 23/2001 Wojewody Śląskiego z dnia 18 września 2001 roku. Użytek ten obejmuje obszar 3,09 ha. Celem ochrony tego obszaru jest zachowanie ze względów przyrodniczych, naukowych i dydaktycznych, torfowiska przejściowego i niskiego ze stanowiskami regionalnie rzadkich i ustępujących gatunków roślin, w tym licznych gatunków roślin chronionych oraz reliktowych gatunków mszaków. Torfowisko to jest unikatowym obiektem przyrodniczym w skali całej Wyżyny Śląskiej.

„Źródliska w Zakawiu” – objęte ochroną Uchwałą Rady Miejskiej Nr XXX/574/2004 z dnia 25 sierpnia 2004 roku. Obszar ten zajmuje powierzchnię 1,7 ha i położony jest w rejonie osiedla Zakawie w Dąbrowie Górniczej. Mimo, że obszar ten położony jest w sąsiedztwie Mittal Steel Poland S.A., Koksowni „Przyjaźń” S.A. i stacji towarowej ze źródeł bijących na tym terenie wypływa cenna, wapniowo-magnezowa woda. Źródła stanowią strefę zasilania rzeki Bobrek uchodzącej do Białej Przemszy, zdarza się, że źródła wody okresowo zanikają. W misie źródliskowej i sąsiadującym oczku wodnym wykształciły się interesujące biomasy źródliskowe z zespołem gatunków wskaźnikowych dla czystych, chłodnych wód. Jest to obszar z cennymi ekosystemami towarzyszącymi strefie wysięku wód, w tym stanowiska 5 gatunków ściśle chronionych roślin (kukułka plamista, kruszczyk błotny, kosaciec syberyjski, goryczka wąskolistna, mieczyk dachówkowaty) i 31 gatunków kręgowców, m.in. z płazów: żaba trawna, gadów: jaszczurka zwinka a z ptaków: sójka, pliszka siwa, pokrzewka ogrodowa.

 „Uroczysko Zielona” – objęte Uchwałą Rady Miejskiej Nr XXXI/538/2008 z dnia 29 października 2008 roku. Obszar ten zajmuje  powierzchnię 17,5 ha. Położony  jest we wschodniej części „Parku Zielona” i obejmuje działki Skarbu Państwa i Gminy Dąbrowa Górnicza oznaczone numerami geodezyjnymi: 7 (Bz), część działki 5/3 (Bz, dr, Ws) i część działki 6 (Wp) – karta mapy 5 (obręb: Dąbrowa Górnicza). Park Zielona wyróżnia się bardzo dużą jak na park miejski bioróżnorodnością -zarówno siedliskową jak i gatunkową. Zróżnicowane siedliska – lasy grądowe, łęgi, wilgotna łąka oraz staw stanowią miejsce bytowania kilkudziesięciu gatunków zwierząt. Dominują zwłaszcza ptaki związane z lasami liściastymi. Na terenie parku stwierdzono także ponad 150 gatunków roślin, których ogromną większość stanowią gatunki rodzime dla naszej flory. Masowo występuje tu czosnek niedźwiedzi oraz inne gatunki  chronione np. lilia złotogłów, przebiśnieg, kruszczyk szerokolistny. Interesujące ptaki to  jastrząb, drozd śpiewak, sikory, rudzik, kowalik, zięba, dzięcioł duży. Staw ujęty w granicach użytku ekologicznego jest miejscem bytowania i rozrodu płazów takich jak: ropucha szara (Bufo bufo) oraz żaba trawna (Rana temporaria) i żaba zielona (Rana esculenta).