Do czego służy orzeczenie o niepełnosprawności?

Posiadanie orzeczenia o niepełnosprawności, o stopniu niepełnosprawności lub orzeczenia o wskazaniach do ulg i uprawnień w pierwszej kolejności określa status osoby nim dysponującej jako osoby niepełnosprawnej w sensie prawnym. Ponadto pozwala korzystać, po spełnieniu określonych warunków z szeregu form pomocy.

1. W zakresie rehabilitacji zawodowej i zatrudnienia:
– pomoc w znalezieniu zatrudnienia,
– możliwość uzyskania odpowiedniego zatrudnienia w tym w zakładach pracy chronionej,
– możliwość nabycia, uzupełnienia, podniesienia kwalifikacji zawodowych oraz zdobycia doświadczenia zawodowego,
– dofinansowanie działalności gospodarczej lub rolniczej,
– korzystania ze ściśle określonych przywilejów pracowniczych:

* krótszy czas pracy (osoba z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności może pracować nie dłużej niż 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Praca w nadgodzinach jest zabroniona. W przypadku pracowników z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności normy są jeszcze bardziej rygorystyczne i wynoszą 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo);

* wykonywanie obowiązków tylko w ciągu dnia (pracownik z niepełnosprawnością nie może wykonywać obowiązków w porze nocnej (8 godzin przypadających pomiędzy 21.00 a 7.00). Ograniczenia dotyczące pory nocnej i czasu pracy nie dotyczą osób niepełnosprawnych zatrudnionych przy pilnowaniu mienia oraz tych, które posiadają orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do pracy w nocy lub w godzinach nadliczbowych);

* dodatkowa przerwa w pracy (osoba z niepełnosprawnością może korzystać z dodatkowej przerwy przeznaczonej na wypoczynek lub gimnastykę usprawniającą. Trwa ona 15 minut i wlicza się do czasu pracy);

* dłuższy urlop wypoczynkowy (zatrudnionym, którzy posiadają orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności, przysługuje 10 dodatkowych dni płatnego urlopu wypoczynkowego. W efekcie zamiast z 20 lub 26 dni korzystają z 30 albo 36 dni wolnych od pracy. W tym czasie otrzymują wynagrodzenie urlopowe);

* dodatkowe płatne dni wolne (pracownik posiadający orzeczenie o umiarkowanym lub znacznym stopniu niepełnosprawności może skorzystać również z dodatkowego czasu wolnego w wymiarze maksymalnie 21 dni roboczych. W tym okresie zachowuje prawo do wynagrodzenia. Dni wolne od pracy może przeznaczyć na: uczestnictwo w turnusie rehabilitacyjnym, wykonanie badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, jeśli nie można zrobić tego poza godzinami pracy. Łączny wymiar urlopu i dodatkowych płatnych dni wolnych od pracy nie może przekroczyć 21 dni roboczych w roku kalendarzowym)

2. Uprawnienia pracodawcy zatrudniającego osobę z orzeczonym stopniem niepełnosprawności:
– miesięczne dofinansowanie do wynagrodzenia pracownika,
– zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy,
– zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy,
– zwrot kosztów szkolenia pracownika,
– zwrot kosztów zatrudnienia pracownika pomagającego pracownikowi niepełnosprawnemu w pracy,
– zwolnienie z wpłat na PFRON,
– refundacja części wynagrodzenia lub składek na ubezpieczenia społeczne.

Więcej informacji dotyczących zatrudnienia na stronie Powiatowego Urzędu Pracy w Dąbrowie Górniczej

kontakt osobisty: Powiatowy Urząd Pracy w Dąbrowie Górniczej ul. Jana III Sobieskiego 12,
kontakt telefoniczny: 32 262 37 39, 32 262 29 39

3. W zakresie rehabilitacji społecznej:
Pomoc polega na umożliwieniu osobom z niepełnosprawnościami uczestniczenia w życiu społecznym. Rehabilitacja ta, odbywa się głównie poprzez wyrabianie zaradności osobistej i pobudzanie aktywności społecznej, a także wyrabianie umiejętności samodzielnego wypełniania ról społecznych.

Osoby z niepełnosprawnościami mogą uczestniczyć:
– w turnusach rehabilitacyjnych,
– w warsztatach terapii zajęciowej (WTZ)-  zobacz dąbrowski wtz,
– w programie „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”.

4. W zakresie dofinansowania do zaopatrzenia w:
– przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze ułatwiające funkcjonowanie danej osoby,
– sprzęt rehabilitacyjny
oraz
– dofinasowanie likwidacji barier architektonicznych, technicznych i w komunikowaniu się.

5. Świadczenia pieniężne dla osób z niepełnosprawnościami lub ich opiekunów

Orzeczenie o niepełnosprawności jest podstawą do otrzymywania świadczeń finansowych:
– renty socjalnej,
– zasiłku pielęgnacyjnego,
– świadczenia pielęgnacyjnego /od 1 stycznia 2024 r. wynosi 2988 zł. /
– specjalnego zasiłku opiekuńczego,
– zasiłku dla opiekuna,
– w przypadku otrzymywania zasiłków rodzinnych – dodatku z tytułu kształcenia i rehabilitacji dziecka niepełnosprawnego.

Od 1 stycznia 2024 r. osoby, które dotychczas nie pobierały świadczeń opiekuńczych, nie mogą ubiegać się już o specjalny zasiłek opiekuńczy oraz o świadczenie pielęgnacyjne na osoby dorosłe z niepełnosprawnościami. – zmiany wprowadza Ustawa o świadczeniu wspierający

Od 1 stycznia 2024 r. zmieniły się zasady ubiegania się o świadczenie pielęgnacyjne. Od 2024 roku świadczenie przysługuje opiekunom osób z niepełnosprawnością wyłącznie do ukończenie przez nie 18 roku życia. Możliwe jest natomiast łączenie świadczenia pielęgnacyjnego z pracą – bez jakichkolwiek ograniczeń. Jednocześnie zlikwidowany został specjalny zasiłek opiekuńczy i zasiłek dla opiekuna.

Ale uwaga!
Osoby, które nabyły prawo do świadczeń opiekuńczych tj. świadczenia pielęgnacyjnego i specjalnego zasiłku opiekuńczego przed 1 stycznia 2024 r. i  tak zdecydują, to w dalszym ciągu będą mogły pobierać te świadczenia na dotychczasowych zasadach. Będzie tak również w przypadku uzyskania kolejnego orzeczenia potwierdzającego niepełnosprawność lub rozpoczęcia kolejnego okresu zasiłkowego.

6. Ulgi w podatkach
Osoba z niepełnosprawnością lub utrzymująca osobę z niepełnosprawnością, może odliczyć niektóre wydatki od dochodu. Są to wydatki poniesione na cele rehabilitacyjne oraz wydatki związane z ułatwieniem wykonywania czynności życiowych. Należą do nich m.in.:
– wydatki na przystosowanie pomieszczeń lub pojazdów do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
– zakup sprzętu rehabilitacyjnego i pomocy technicznych potrzebnych w rehabilitacji lub czynnościach życiowych,
– używanie samochodu osobowego,
– zakup leków,
– koszty pobytu na turnusie rehabilitacyjnym oraz w sanatorium;

7. Ulgi PKP i PKS
Osobom z niepełnosprawnością przysługuje szereg ulg podczas podróży środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego i autobusowego;

dla pasażera pkp

Tabela ulg ustawowych

8. Zniżki w komunikacji miejskiej
W komunikacji miejskiej na terenie Górnośląsko- Zagłębiowskiej Metropolii do korzystania z bezpłatnych przejazdów uprawnione są:
– dzieci i młodzież z niepełnosprawnością do dnia 18 rocznicy urodzin,
– osoby z niepełnosprawnością uczęszczające do przedszkola, szkoły albo do ośrodka lub placówki o charakterze oświatowym,
– osoby niewidome i ociemniałe,
– osoby całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji, osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji lub uznane za niepełnosprawne w stopniu znacznym,
– opiekunowie wyżej wymiecionych osób, w przypadku, gdy towarzyszą tym osobom w podróży (uprawnienie dotyczy tylko jednej osoby będącej opiekunem).

Więcej informacji na stronie ZTM

9. Zwolnienie z opłat radiowo – telewizyjnych (abonament zwolnienia)
Od opłat abonamentowych zwolnione są:
– osoby zaliczone do I grupy inwalidów,
– osoby posiadające orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy,
– osoby posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności,
– osoby posiadające orzeczenie o trwałej lub okresowej całkowitej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,
– osoby, które otrzymują świadczenie pielęgnacyjne rentę socjalną,
– osoby niesłyszące, u których stwierdzono całkowitą głuchotę lub obustronne upośledzenie słuchu,
– osoby niewidome, których ostrość wzroku nie przekracza 15%.

10. Ulgi pocztowe
Udogodnienia związane z usługami pocztowymi to m.in.:
– bezpłatna usługa doręczania listów, paczek i przekazów bezpośrednio do domu. W celu skorzystania z tej formy doręczania przesyłek należy złożyć wniosek,
– listonosz ma obowiązek przyjąć zwykły, prawidłowo opłacony list i wrzucić go do skrzynki. W celu skorzystania z tej formy nadania wystarczy zgłosić takie zapotrzebowanie telefonicznie w dowolnej placówce pocztowej.

Mają do tego prawo:
– osoby z uszkodzeniem narządu ruchu i korzystające z wózka inwalidzkiego;
– osoby z uszkodzonym wzrokiem, posiadające orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności lub całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji (I grupa inwalidzka).

11. Ulgowa opłata paszportowa
Na ulgę mogą liczyć osoby z niepełnosprawnościami i ich małżonkowie. Ulga w opłacie za wydanie paszportu przysługuje osobom niepełnosprawnym, a także współmałżonkom tych osób, pozostającym na ich wyłącznym utrzymaniu. Ulga wynosi 50%. zobacz szczegóły

12. W zakresie usług socjalnych świadczonych przez instytucje pomocy społecznej, organizacje pozarządowe oraz inne placówki w tym:
– prowadzeniem pracy socjalnej na rzecz osób z niepełnosprawnościami,
– przyjmowaniem wniosków dotyczących:
• usług opiekuńczych;
• specjalistycznych usług opiekuńczych;
• specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi;
• usług świadczonych przez Dzienny Dom „Senior – WIGOR”;
• rehabilitacji psychospołecznej w Środowiskowym Domu Samopomocy;
• skierowania do domów pomocy społecznej
– przeprowadzaniem wywiadów środowiskowych w związku z ubieganiem się o przyznanie wyżej wymienionych form pomocy.
– udziału w programie: opieka wytchnieniowa,
– udziału w programie: asystent osobisty osoby z niepełnosprawnością,
– usługi tłumacza języka migowego lub tłumacza – przewodnika.

13. W zakresie dofinansowania w ramach programów celowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON).

zobacz więcej – na stronie Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – Aktywny samorząd – PFRON
kontakt do pracowników MOPS, działu do spraw rehabilitacji społecznej  – Rehabilitacja społeczna – PFRON
zasady udzielania dofinansowania z udziałem środków PFRON na 2024 r. – Rehabilitacja społeczna – PFRON

14. Uprawnienia w przychodni i aptece
Od 1 lipca 2018 r. osoby ze znacznym stopniem niepełnosprawności mają prawo do korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz zaopatrywanie się w aptece bez kolejki.

15. Uzyskanie karty parkingowej
Imienną kartę parkingową można otrzymać tylko na podstawie orzeczeń wydawanych przez Powiatowe/Miejskie Zespoły do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. Orzeczenie o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności w punkcie 9 musi zawierać wskazanie do wydania karty parkingowej. Więcej informacji na temat katy parkingowej znajduje się w podanych linkach (informacje ogólne), ( Wniosek o wydanie karty parkingowej).

16. Uzyskanie Legitymacji Osoby Niepełnosprawnej
Orzeczenie jest podstawą do korzystania z systemu ulg i uprawnień przysługujących osobom niepełnosprawnym. Potwierdzeniem posiadania orzeczenia jest legitymacja osoby niepełnosprawnej. Organem uprawnionym do jej wydania jest Powiatowy Zespół do Spraw Orzekania o Niepełnosprawności. (informacje ogólne) (Wniosek o wydanie legitymacji)